ابزار هدایت به بالای صفحه

 مهدی مهدیان: سال 1382، به نوعی آغاز مذاکرات رسمی ایران و طرف غربی، آمریکایی درباره بحث هسته ای جمهوری اسلامی ایران بود؛ شاید در آن زمان چه در داخل و چه در خارج از کشور کمتر کسی گمان می کرد که پروژه هسته ای شدن جمهوری اسلامی ایران اینقدر طولانی شود و بعضا به بن بست برسد، اما با توجه به خوی استکباری و دورویی و سخنان سراسر متناقض آمریکا و متحدانش عملا این اتفاق افتاد تا روی اصلی استکبار جهانی نسبت به گذشته و سابقه تاریخی آنها بیش از پیش مشخص شود.

با مروری کوتاه بر پرونده هسته ای ایران و مذاکرات دیپلمات های ایرانی در دوره های مختلف با مقامات غربی و گروه 1+5 مشاهده می کنیم که در برهه ای از زمان بخشی از این گره به رفتار مسئولین داخلی بر می گردد. تعلیق داوطلبانه تاسیسات هسته ای از جمله بزرگترین تصمیماتی است که اکنون از آن به عنوان اشتباه تاریخی یاد می شود.

اما با گذشت زمان و روی کار آمدن دولت نهم این بار به صورت داوطلبانه ایران از تعلیق خارج شد، تا بهانه تحریم ناجوانمردانه غرب و آمریکا رسما کلید بخورد و در نهایت در سال 90 به نوعی تکمیل شود. در این برهه که به نوعی کشور و ملت در برابر زورگویان آمریکایی و غربی ایستادگی کرد، به پیشرفت های قابل توجهی در صنعت هسته ای هم دست یافت اما در زمان تعلیق داوطلبانه که به منظور جلب اعتماد طرف غربی و آمریکایی صورت گرفت ایران توسط رئیس جمهور وقت آمریکا محور شرارت لقب گرفت تا عملا خوی استکباری مستکبرین روشن تر از گذشته شود.

در سالهایی که صنعت هسته ای ایران با وجود تمام سنگ اندازی های طرف غربی و آمریکایی در حال پیشرفت بود، به نوعی با پیشرفت در این صنعت قدرت چانه زنی خود را در مذاکرات افزایش داد؛ اما در نهایت عملا در دولت محمود احمدی نژاد مذاکرات ایران و گروه 1+5 نتیجه روشنی در بر نداشت و از طرفی تحریم های ناجوانمردانه غربی ها و آمریکایی ها علیه ایران ادامه داشت.

با پیروزی دولت یازدهم با عنوان «تدبیر و امید» دور از ذهن نبود که با توجه به شعارهای رنگارنگ دکتر حسن روحانی در زمان انتخابات و البته همچنین سابقه وی در مذاکرات ده سال قبل با طرف مقابل، مذاکرات ایران و 1+5  در 100 روز (با توجه به قول روحانی به ملت) به نتایجی برسد. این اتفاق هم در حالی که 99 روز از عمر دولت یازدهم گذشته بود رخ داد و توافق ژنو که از آن به عنوان توافق موقت یاد می شود صورت گرفت آن هم بدون انتشار متن توافق حتی برای اعضاء قوه مقننه!

از همان زمان طبق این توافق جمهوری اسلامی ایران، عملی کردن بند بند مذاکرات را آغاز کرد اما اخبار ضد و نقیضی درباره آزاد شدن 4.2 میلیارد دلار از دارایی های نفتی که در کشورهای غربی بلوکه شده بود، به گوش می رسید اما بالاخره این مبلغ در چند قسط پراخت شد. اما در کنار این اقساط تهدید آمریکایی ها از جمله اوباما و کری، رئیس جمهور و وزیر خارجه آمریکا علیه ایران ادامه داشت تا جایی که اوباما ادعا کرد اگر می توانست پیچ و مهره صنعت هسته ای ایران را باز می کرد.

گستاخی و تناقض در حرف و سخن گروه 1+5 و مخصوصا آمریکایی ها درباره فعالیت های هسته ای ایران به این سخنان ختم نشد و عملا در ادامه مذاکرات به صورت غیر رسمی بحث محدود سازی ایران درباره صنایع موشکی و دفاعی ایران و همچنین عدم برداشته شدن تحریم ها حتی در صورت توافق جامعه مطرح شد که این آمر با واکنش مسئولان کشور همراه بود.

اما پس از اتمام اقساط 4.2 میلیاردی و در ادامه تمدید موقت بنا شد تا 2.8 میلیارد دلار دیگر از منابع ارزی کشور در شش قسط آزاد شده و در اختیار بانک مرکزی قرار بگیرد تا دو طرف در سوم آذرماه درباره توافق جامع تصمیم بگیرند. اما در این میان بحثی که مورد تامل اکثر کارشناسان و دلسوزان کشور قرار گرفته است بحث تناقض در حرف و رفتار طرف مقابل ایران و عملا انفعال و عدم صراحت بیان توسط وزارت امور خارجه ایران در برابر گروه 1+5 و مخصوصا مقامات آمریکایی است. طرف غربی و امریکایی با توجه به خوی استکباری خود و سابقه ای که از خود در اذهان عمومی جامعه ایران به جا گذاشته اند ثابت کرده اند که هرگز قابل اعتماد نیستند و حرف و عمل آنها همواره متناقض است که در چنین شرایطی می طلبد وزارت امور خارجه هم جدیت بیشتری برای تناقضات در رفتار طرفین غربی از خود نشان دهد. این در حالی است که بارها تیم وزارت خارجه آمریکا اظهارداشته اند توافق نکردن بهتر از توافق بد است ولی وزارت امور خارجه ایران و مسئولین مربوطه عملا به دنبال هر توافقی هستند چرا که معتقدند هر توافقی بهتر از توافق نکردن است!

شکی نیست که همه مسئولین و ملت ایران مستحضرند که دولت یازدهم اکثر توان خود را در بحث روابط خارجی به منظور توافق هسته ای برای بهبود وضعیت اقتصادی صرف کرده و مردم هم منتظر هستند تا مشاهده کنند آن شعارهای رنگارنگ رئیس دولت به کجا ختم می شود، اما قطعا گروه 1+5 به دنبال این نیست که با توافق شرایط اقتصادی ایران متحول شود، چرا که همواره از ادامه تحریمهای فلج کننده حتی بعد از توافق جامع دم می زنند.

این در حالی است که آمانو مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی بیکار ننشسته و همچنان علیه ایران سمپاشی می کند، اظهارات وی در اندیشکده آمریکایی بروکینز با وجود همه همکاری های ایران با آژانس اثبات کننده این ادعاست. آمانو با اشاره به اینکه ایران بر اساس تعهداتی که بر اساس توافقنامه موقت ژنو متقبل شده، همکاری نسبتا خوبی با آژانس داشت گفت: "با این حال از تابستان 2014 پیشرفت در پیاده‌سازی تمهیداتی که مورد توافق قرار گرفته‌اند، کند شد. دو اقدام مهم که باید دو ماه پیش انجام می‌شدند هنوز انجام نگرفته‌اند. آژانس از ایران دعوت کرد که تمهیدات عملی جدیدی برای گام‌های بعدی همکاری پیشنهاد دهد اما هنوز این کار را انجام نداده است.."

وی مدعی شد که بررسی ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای ایران وابسته به همکاری این کشور است. "من اعلام کرده‌ام که آژانس پس از دستیابی به فهمی خوب از تصویر کامل درباره ابعاد نظامی احتمالی گزارشی به شورای حکام ارائه خواهد کرد و پس از آن تصمیم‌گیری درباره اقدامات آتی بر عهده شورا خواهد بود.."

رئیس آژانس بین المللی انرژی اتمی در ادامه اعلام کرد که ایران اکنون پروتکل الحاقی را اجراء نمی‌کند که برخلاف قطعنامه‌های شورای حکام و شورای امنیت است.. مواد هسته‌ای ایران که تحت نظارت آژانس قرار دارند دارای اهداف صلح‌آمیز هستند اما نمی‌توانیم اطمینان حاصل کنیم که تمام مواد موجود در ایران دارای اهداف صلح‌آمیز هستند. برای نیل به این اطمینان ایران باید در مسائل مرتبط با ابعاد نظامی احتمالی شفاف‌سازی کرده و پروتکل الحاقی را اجرا کند.

این اظهارات متناقض با وجود شفاف سازی های صورت گرفته از سوی ایران، نشان دهنده آن است که طرف مقابل ایران به دنبال نقره داغ کردن ایران است و سیاست لبخند و اظهار نظرهای منفعلانه نمی تواند در برابر موج اخبار متناقض و البته گستاخانه طرف مقابل ایران باشد و به نظر می رسد باید مواضعی مستحکم تربه همراه اقتدار کامل از سوی مقامات مذاکره کننده کشورمان صورت بگیرد که این امر هم با توجه به حمایت همه جانبه ملت و رهبر معظم انقلاب و حتی مجلس از تیم مذاکره کننده ایرانی میسر بوده و دور از دسترس نیست.

اتحادیه اروپا هفته گذشته اعلام کرد که مذاکرات 1+5 و ایران در 18 نوامبر(27) آبان از سرگرفته خواهد شد وهمچنین قبل از این دیدار کاترین اشتون، مسئول هماهنگی گروه 1+5 در این مذاکرات با جان کری، وزیر خارجه آمریکا و محمد جواد ظریف وزیرخارجه ایران روز 9 و 10 نوامبر (18 و 19 آبان) در عمان دیدار خواهند کرد. باید دید آیا نتایج این دیدارها به انتقاد قابل تامل کارشناسان نسبت به مواضع منفعلانه وزارت خارجه ایران نسبت به طرف آمریکایی و غربی و گروه 1+5 پایان می دهد یا اینکه همچنان این انتقادات ادامه خواهد داشت؟